Μπιλ Ουόλτον: Ο «καταραμένος» σέντερ που θα μπορούσε να είναι ο καλύτερος όλων των εποχών

Η ιστορία του «Κόκκινου Γίγαντα» που έκανε στο ΝΒΑ όσα κάνει τώρα ο Γιόκιτς, 40 χρόνια πριν...

Ο Νίκολα Γιόκιτς είναι 28 ετών. Έχει κατά μέσο όρο 6,6 ασίστ στο ΝΒΑ και έχει πέντε συνεχόμενες σεζόν που σημειώνει πάνω από 7 (9,8 πέρυσι). Κάτι που κανένας καθαρός σέντερ στην ιστορία δεν έχει πετύχει και προφανής απόδειξη ότι ο λαμπρός Σέρβος έχει πολλές πιθανότητες να αποσυρθεί ως ο καλύτερος πασέρ σέντερ που έχει δει ποτέ το ΝΒΑ.

Μια παράδοση που ξεκίνησε με τον Ουίλ Τσάμπερλεϊν, τον μοναδικό σέντερ που έχει οδηγήσει μια σεζόν σε συνολικές ασίστ (όχι κατά μέσο όρο: 8,6 ανά βραδιά το 1967-68) και ο οποίος, περνώντας ορόσημα όπως ο Άρβιντας Σαμπόνις, τώρα εξαπλώνεται στο ένα μπάσκετ που απαιτεί πολύ διαφορετικά προφίλ από παίκτες του «ζωγραφιστού» σε σχέση με εκείνα πριν από χρόνια: ο Μαρκ Γκασόλ, ο Ντέιμοντ Γκριν, ο Μπεμ Αντεμπάγιο και, φυσικά, ο υπέροχος Γιόκιτς, είναι σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό κάτι περισσότερο από σέντερ, παίκτες που διαχειρίζονται την επίθεση και δημιουργούν για τους συνομηλίκους τους.

Υπήρχε όμως ένας που εξακολουθεί να θεωρείται ο καλύτερος σε αυτό, το μεγάλο κριτήριο για να μετρήσεις τον Γιόκιτς αν θέλετε (σε ένα πολύ διαφορετικό μπάσκετ) και σίγουρα ο καλύτερος παίκτης που υπήρξε ποτέ και δεν έκανε την καριέρα που του άρμοζε λόγω τραυματισμών: ο Μπιλ Γουόλτον, ή «κόκκινος γίγαντας» όπως τον φώναζαν.

Υπάρχει κάτι που συνδυάζεται με έναν καταραμένο θρύλο, τουλάχιστον εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών, στους «μεγάλους» του NBA στα 70s. Γιατί αυτό που ήρθε αργότερα, ξεκινώντας με τους Μάτζικ Τζόνσον και Λάρι Μπερντ, ακριβώς όταν το πρωτάθλημα άρχισε να μπαίνει στα σπίτια σε όλο τον κόσμο, έκανε να φαίνεται σαν να μην υπήρχε τίποτα πριν. Σε μεγάλο βαθμό για αυτόν τον λόγο, και πέρα από τους γιγαντιαίους Τζαμπάρ, και Τζούλιους Έρβινγκ, οι Χάβλιτσεκ, Χέιζ, Ανσέλντ, Λανιέρ, Γκέρβιν, Μπάρι και ΜακΚαντού συνήθως δεν εκτιμώνται όσο θα έπρεπε.

…Και ο Μπιλ Ουόλτον, που είναι πλέον ένας εκκεντρικός τηλεοπτικός σχολιαστής και ένας χαρακτήρας που συνορεύει με το περίγραμμα του NBA. Χορτοφάγος, ακτιβιστής και με τη χίπικη επίγευση των ετών των διαμαρτυριών του κατά του πολέμου του Βιετνάμ, του χρόνου του στα μπουντρούμια του Λος Άντζελες και των τσακωμών του με τον θρυλικό Τζον Γούντεν, τον προπονητή του στο UCLA και τον σπουδαίο μέντορά του στη ζωή, που έκοψε για εκείνον τη χαίτη του. Το έκανε, παρεμπιπτόντως, όταν, αφού αρνήθηκε για πολλοστή φορά, ο Γούντεν του είπε: «Εντάξει, θα μας λείψεις στην ομάδα». Ο Γουόλτον, ο πατέρας του Λουκ (προπονητής των Κινγκς, πρωταθλητής με τους Κόμπι Μπράιαντ και Λέικερς του Πάου Γκασόλ) και ο παίκτης που θα μπορούσε να ήταν τουλάχιστον ένας παίκτης των 10 κορυφαίων στην ιστορία. Έμοιαζε ακόμη περισσότερο από αυτό, τόσο στο Κολέγιο όσο και στις κορυφαίες επιδόσεις του στο ΝΒΑ. Αλλά απλά κατέληξε να είναι ένα αστέρι που το «έσβησαν» οι τραυματισμοί. Ίσως το μεγαλύτερο από όλα.

Στο γυμνάσιο είχε δυσάρεστους τραυματισμούς στον αστράγαλο και το πόδι και υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση για σοβαρό τραυματισμό στο γόνατο. Στο UCLA είχε ένα πρόβλημα στην πλάτη που τον ανάγκασε να υποβληθεί σε μια δύσκολη επέμβαση, το 2009 και αφού έφτασε στο νοσοκομείο χωρίς να μπορεί να περπατήσει. Και στο ΝΒΑ εκτυλίχθηκε η καταστροφή, ειδικά λόγω του αριστερού ποδιού, της μεγάλης αχίλλειας πτέρνας ενός υπερθετικού παίκτη. Οι τραυματισμοί τον επιβράδυναν στα δύο πρώτα του χρόνια με τους Trail Blazers (επιλέχτηκε στο νούμερο 1 το 1974) ενώ απέκτησε μια άδικη φήμη ως soft player και η δίαιτά του χωρίς κρέας, ο πολιτικός ακτιβισμός και η επακόλουθη έλλειψη συγκέντρωσης αμφισβητήθηκαν...

Τέλος, η αποχώρησή του από τους Blazers σημαδεύτηκε από μια πικρή αντιπαράθεση με τον οργανισμό, το οποίο κατηγόρησε ότι δεν είχε ούτε ηθική ούτε επαγγελματική ικανότητα να διαχειριστεί τα σωματικά του προβλήματα. Αφού τραυματίστηκε τη σεζόν 1977-78, επέστρεψε στα πλέι οφ με μια πολύ αμφισβητούμενη απόφαση από τους γιατρούς του franchise. Ζήτησε μεταγραφή, δεν έπαιξε την επόμενη σεζόν γιατί δεν του χορηγήθηκε και έφυγε το 1979 για τη γενέτειρά του Σαν Ντιέγκο για να παίξει στους Κλίπερς. Εκεί υπέγραψε για επτά χρόνια και επτά εκατομμύρια δολάρια... και έπαιξε 14 παιχνίδια στις τρεις πρώτες του σεζόν (1979-82). Μετά τη λύτρωσή του στους Σέλτικς, οι τραυματισμοί επιτάχυναν ξανά το τέλος της καριέρας του, το 1988, μετά από άλλη μια σεζόν χωρίς να παίξει και πριν από μια αποτυχημένη προσπάθεια επιστροφής το 1990.

Ο Γουόλτον ζήτησε συγγνώμη από το Πόρτλαντ και τους Τρέιλ Μπλέιζερς, όπου ήταν κάτι πολύ περισσότερο από παίκτης, το 2009. Μετάνιωσε για την πικρή αποχώρησή του από την ομάδα στην οποία έγινε είδωλο. Αργότερα εξέφρασε την πικρία που δεν μπόρεσε να πετύχει στο Σαν Ντιέγκο, το σπίτι του. Και πριν το είχε κάνει αποχαιρετώντας το UCLA με ήττα μετά από μια αξέχαστη καριέρα. Ήταν στο Final Four του 1974, με δύο παρατάσεις και στους ημιτελικούς, μετά την υπέρβαση από την Πολιτεία της Βόρειας Καρολίνας. «Είναι ένα στίγμα που θα κουβαλάω πάντα στην ψυχή μου», είπε. Αντίπαλός του εκείνη τη μαύρη νύχτα ήταν ο Ντέιβιντ Τόμπσον, νούμερο 1 στο ντραφτ το 1975 και ο παίκτης τον οποίο ο Μάικλ Τζόρνταν ειδωλοποίησε κατά την παιδική του ηλικία στο Γουίλμινγκτον. Το μπάσκετ του προκάλεσε πολλή πίκρα, αλλά ήταν και το πάθος της ζωής του, αφού ήταν ένα εύσωμο, κοκκινομάλλικο αγόρι με προβλήματα ομιλίας που βρήκε σε εκείνο το παιχνίδι την αφορμή που επανεκκίνησε την αυτοεκτίμησή του. Στη συνέχεια, φυσικά, έγινε ένα εξαιρετικό αστέρι.

Γιατί ο Ουόλτον ήταν πρωταθλητής του NBA και MVP της κανονικής φάσης και των τελικών, δύο φορές πανεπιστημιακός πρωταθλητής και σέντερ με απίστευτη αμυντική ικανότητα όπως και στα ριμπάουντ και το ένστικτο να δημιουργεί επιθετικό παιχνίδι από το δοκάρι, με την πλάτη του στο χείλος. Οι πάσες του μετά τα ριμπάουντ, πριν χτυπήσει καν η μπάλα στο έδαφος στο έδαφος, τα μπλοκ του και οι κινήσεις του στα τέσσερα μέτρα από το το καλάθι τον έκαναν, εν μέρει, σίγουρα τον καλύτερο παίκτη στον κόσμο. Ο Γούντεν είπε ότι δεν είχε υπάρξει ποτέ σέντερ σαν αυτόν στο Κολλέγιο. Και είχε προπονήσει, λίγο πριν, τον Λιου Άλκιντορ, ο οποίος αργότερα θα γινόταν ο θρυλικός Τζαμπάρ. Κατά συναίνεση, ο καλύτερος σέντερ στην ιστορία.

Μεταξύ γυμνασίου και κολεγίου, ο ίδιος πέρασε πέντε χρόνια χωρίς να χάσει ούτε ένα παιχνίδι. Στο UCLA κέρδισε δύο τίτλους (1972 και 73) με δύο βραβεία για τον καλύτερο παίκτη του φάιναλ φορ και δύο για τον παίκτη της χρονιάς στο κολέγιο. Οι Bruins έκαναν 88 αγώνες χωρίς ήττα, ένα θρυλικό σερί που έληξε στις 19 Ιανουαρίου 1974 σε έναν αγώνα εναντίον της Notre Dame, στον οποίο ο Ουόλτον έπαιξε με κάποια... αναπηρία λόγω των προαναφερθέντων προβλημάτων στην πλάτη. Στη δεύτερη χρονιά του είχε μέσο όρο 21,1 πόντους και 15,5 ριμπάουντ με 65% σουτ εντός πεδιάς για μια ομάδα που κέρδισε όλα τα παιχνίδια της κατά μέσο όρο 30 πόντους. Κατά την παραμονή του στο UCLA είχε 86 νίκες και 4 ήττες. Στον τελικό του 1973, κόντρα στο Μέμφις Στέιτ, έπαιξε ένα από τα καλύτερα παιχνίδια που είδαμε ποτέ στο Κολλέγιο: 44 από τους 85 πόντους της ομάδας του και 13 ριμπάουντ. Ένας γίγαντας ανάμεσα στους άνδρες.

Στο ΝΒΑ, ο Ουόλτον οδήγησε τους Μπλέιζερς στον τίτλο του 1977. Ήταν η έκρηξη ενός franchise που ήταν μόλις επτά ετών και που μέχρι εκείνη τη σεζόν 76-77 δεν είχε παίξει στα πλέι οφ. Η άφιξη του προπονητή Τζακ Ράμσεϊ και η ένωση του Ουυόλτον και του πρώην ΑΒΑ Μορίς Λούκας πυροδότησε μια Σταχτοπούτα που στον τελικό του Δυτικού (ο μόνος αγώνας Καρίμ εναντίον Ουυόλτον που έγινε στα πλέι οφ) σάρωσε τους Λέικερς και στους τους Σίξερς με τέσσερις σερί νίκες. Στη σειρά κόντρα στον Καρίμ, ο ίδιος είχε μέσο όρο 19,3 πόντους, 14,8 ριμπάουντ, 5,8 ασίστ και 2,3 τάπες. Στους Τελικούς 18,5+19+5,2+3,7, με 20 πόντους, 23 ριμπάουντ, 7 ασίστ και 8 τάπες στον έκτο και τελευταίο αγώνα. Ο Τζιν Σου, ο προπονητής των Σίξερς, είπε ότι μόλις είχε δει τον «καλύτερο παίκτη στη θέση του σέντερ στην ιστορία».

Μετά από εκείνη τη θριαμβευτική χρονιά, οι Μπλέιζερς ξεκίνησαν τη σεζόν 1977-78 με ρεκόρ 50-10, ενώ ο Ουόλτον, ο οποίος ήταν all-star για δεύτερη χρονιά (δεν έπαιξε την πρώτη χρονιά λόγω τραυματισμού ) είχε μέσο όρο τότε 18,9 πόντους, 13,2 ριμπάουντ, 5 ασίστ και 2,5 τάπες. Του χάρισε τον τίτλο του MVP και την είσοδο του στους καλύτερους αμυντικούς, αλλά οι Μπλέιζερς τερμάτισαν (χωρίς αυτόν) με ρεκόρ 58-24 και η προσπάθειά του να επιστρέψει στα πλέι οφ οδήγησε στη διαφωνία με τους γιατρούς στο άσχημο τέλος του στους Μπλέιζερς.

Μετά τον χρόνο του στους Clippers, από το Σαν Ντιέγκο στο Λος Άντζελες προσπάθησε να απολαύσει ξανά το μπάσκετ ως ένας διεκδικητής του δαχτυλίδι και προσφέρθηκε στους Λέικερς και Σέλτικς. Ο Τζέρι Γουέστ αμφέβαλλε για την ανθεκτικότητα του ποδιού του, ενώ ο Λάρι Μπερντ έδωσε το πράσινο φως και ο Ρεντ Άουερμπαχ φίμωσε τους γιατρούς που συμβούλεψαν να μην τον υπογράψουν ("Εγώ είμαι υπεύθυνος εδώ", είπε στο νοσοκομείο χωρίς να βγάλει το διάσημο πούρο του). Στη Βοστώνη επιλέχθηκε καλύτερος έκτος παίκτης, ο μόνος παίκτης που είχε αυτό το βραβείο και MVP μέχρι που ο Τζέιμς Χάρντεν επανέλαβε το συγκεκριμένο κατόρθωμα. Και ήταν σημαντικός στο παρκέ το 1986 ως ο βασικός αντικαταστάτης μιας από τις καλύτερες ομάδες στην ιστορία, αυτή που σχημάτισε με τους Ντένις Τζόνσον, Ντάνι Έιντζ, Λάρι Μπερντ, Κέβιν ΜακΧέιλ και Ρόμπερτ Πάρις. Σε αυτή τη σεζόν (1985-86) έπαιξε 80 παιχνίδια, σχεδόν θαύμα, με σχεδόν 20 λεπτά τη βραδιά.

Τώρα που εκτιμά τόσο πολύ τους παίκτες που διαμαρτύρονται και υψώνουν τις φωνές τους για κοινωνικό αγώνα, πρέπει να ειπωθούν περισσότερα για τον Μπιλ Ουόλτον, έναν παίκτη των λευκών που πολλοί σαν αυτόν θεώρησαν ότι δεν ήταν δικός τους. Ήταν γιος γονιών που δεν παρακολουθούσαν αθλήματα και μιλούσαν στο σπίτι για τέχνη, πολιτική και μουσική. Και τώρα που στα γήπεδα εκτιμάται πάνω απ' όλα το IQ, η ικανότητα να πασάρουν και η κινητικότητα των εσωτερικών παικτών, θα πρέπει να δικαιωθεί περισσότερο η φιγούρα του Κόκκινου Γίγαντα, που τα έκανε όλα αυτά και ήταν ταυτόχρονα ικανός να κερδίσει σχεδόν όλες τις μάχες. Πόσο μεγάλη θα ήταν η κληρονομιά του χωρίς αυτούς τους καταραμένους τραυματισμούς; Δεν θα μάθουμε ποτέ, αλλά ξέρουμε τι μπόρεσε να κάνει πλήρως, από τους Μπρούινς στους Μπλέιζερς και από εκεί σε αυτή τη φανταστική τελευταία προσπάθεια ως δευτερεύων παίκτης στους Σέλτικς, στα 33 του. Και ήταν μεγαλοπρεπής.