«Ξέρεις τι είναι οφσάιντ;»

«H ζωή είναι γυναικά», λέει το πασίγνωστο άσμα… Η «μπάλα» όμως σίγουρα, όχι. Ή τουλάχιστον, όχι ακόμα. Γράφει η Χριστίνα Βραχάλη.

«H ζωή είναι γυναικά», λέει το πασίγνωστο άσμα… Η «μπάλα» όμως σίγουρα, όχι. Ή τουλάχιστον, όχι ακόμα. Αυτό το κείμενο γράφτηκε με αφορμή, την επιλογή γυναικών να διευθύνουν για πρώτη φορά στην ιστορία, αγώνα Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Το ποδόσφαιρο είναι μία μικρογραφία της κοινωνίας, οπότε τι να πρωτοαναφέρει κανείς, για τη θέση της γυναίκας σε αυτή τη …μικρογραφία!

Αρκεί να αναφέρουμε πως το πρώτο Παγκόσμιο πρωτάθλημα γυναικών διεξήχθη το 1991. Εξήντα ένα ολόκληρα χρόνια μετά τη διεξαγωγή του πρώτου Παγκοσμίου Κυπέλλου στους άνδρες. Παλιά (δυστυχώς το ακούω ακόμα και σήμερα, για αθλήτριες που ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, αλλά και με το μπάσκετ, καλή ώρα) υπήρξε μία περίφημη κουτή δικαιολογία, πως «το ποδόσφαιρο είναι επικίνδυνο για την σωματική ακεραιότητα των γυναικών». Η βλακεία, ακόμα πιο επικίνδυνη βέβαια!

Το έτος 2022 αντιληφθήκαμε πως τελικά αν είσαι γένους θηλυκού μπορείς να καταλάβεις τι είναι το οφσάιντ και το πέναλτι, (ούτε για πυρηνική φυσική να μιλούσαμε) και είπαμε να δώσουμε μια ευκαιρία στα «κορίτσια» να αφήσουν τα …πιάτα, και να διαιτητεύσουν σε μεγάλη διοργάνωση. Το Κόστα Ρίκα – Γερμανία, λοιπόν έμελλε να είναι «ιστορικό» καθώς το διηύθυναν τρεις γυναίκες. Η Γαλλίδα, Στεφανί Φραπάρ, με βοηθούς τις Νέουζα Μπακ και Κάρεν Ντίαζ. Τις αναφέρω ονομαστικά, γιατί ποιος ξέρει πότε θα ξαναδούμε κάτι ανάλογο. Εκ του αποτελέσματος, πάντως δεν τα πήγαν κι άσχημα ε;

Με αφορμή λοιπόν, τις γυναίκες που πρωτοστάτησαν στο Μουντιάλ, έψαξα και βρήκα νούμερα. Αριθμούς, εννοώ, που αφορούν στη σχέση της γυναίκας με το ποδόσφαιρο. 

Αρχίζουμε…

Διάβασα σ΄ ένα παλαιότερο άρθρο του αγαπητού συναδέλφου, Αλέξανδρου Λοθάνο, για μια έρευνα της Διεθνούς Ένωσης Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών, η οποία δείχνει ότι, με το τέλος του 2017, το 49% των παικτριών ανά τον κόσμο δεν πληρώνονται για την δουλειά τους ως αθλήτριες ποδοσφαίρου. Ανάμεσα σε αυτές που πληρώνονται, το 60% βγάζει από ένα έως 600 δολάρια τον μήνα. 

Το 28% των επαγγελματιών αθλητριών ποδοσφαίρου, δεν έχουν γραπτό συμβόλαιο, ενώ το 61% των παικτριών με παιδιά, δεν πήρε άδεια εγκυμοσύνης. Το πήρα αυτούσιο. Ναι ξέρω πολύ καλά τι θα μου πείτε. Μα ποιος ασχολείται με το ποδόσφαιρο γυναικών; Ποιος το βλέπει;

Έχω απάντηση… Πάλι θα μιλήσω με αριθμούς. Ας μπούμε για λίγο στη «μηχανή του χρόνου».

9 Αυγούστου του 2012, η ομάδα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, ίσως η κορυφαία στον κόσμο, ήρθε αντιμέτωπη στο Γουέμπλει με την Ιαπωνία για να διεκδικήσει το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το κατάφερε. Μπροστά σε 80.203 θεατές.

Μερικά χρόνια αργότερα, το 2019 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, η ίδια ομάδα, η οποία είναι και πολυνίκης στο συγκεκριμένο θεσμό, κόντρα στην Ολλανδία σήκωσε το τρόπαιο στον ουρανό της Γαλλίας και έγινε κατά 3.5 κατ. Ευρώ πλουσιότερη. Μικρή σημασία έχει πως η αντίστοιχη νικήτρια στο Κατάρ θα λάβει χρηματικό έπαθλο 42 εκατομμυρίων δολαρίων. Ακόμα μικρότερη, πώς τους αγώνες των γυναικών παρακολούθησαν περισσότεροι από 17.5 εκατομμύρια τηλεθεατές.

Συνεχίζουμε το ταξίδι μας, στο πιο πρόσφατο παρελθόν.

Τον Ιούλιο που μας πέρασε, ολοκληρώθηκε με τεράστια επιτυχία το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα των γυναικών. Αγγλία και Γερμανία στον μεγάλο τελικό του Wembley συγκέντρωσαν 87.192 θεατές! Πρόκειται για ρεκόρ προσέλευσης σε ματς Euro, τόσο σε επίπεδο γυναικών όσο και ανδρών. Πάνω από 17 εκατομμύρια ποδοσφαιρόφιλοι, παρακολούθησαν τη συγκεκριμένη αναμέτρηση και σύμφωνα με επίσημες μετρήσεις ο αγώνας προσέλκυσε κατά μέσο όρο 11 εκατομμύρια τηλεθεατές και 66% μερίδιο κοινού. Πληροφοριακά, η UEFA μοίρασε 16 εκατ. ευρώ στις 16 ομάδες των γυναικών που συμμετείχαν. Στην ίδια διοργάνωση στους άνδρες δόθηκαν 371 εκατ. ευρώ. στις 24 ομάδες.

Ναι, ξέρω τι θα μου πείτε. Δεν είναι μεγέθη συγκρίσιμα. Αλλά και γιατί όχι;

Στην Αγγλία, o τραπεζικός όμιλος Barclays επενδύει περισσότερα από 35 εκατ. ευρώ στο γυναικείο πρωτάθλημα από το 2022 έως το 2025. Το ποδόσφαιρο απέκτησε νέα δυναμική μετά και την συμφωνία για τη μετάδοση των 132 αγώνων της πρώτης κατηγορίας των γυναικών από τα δίκτυα Sky Sports και BBC, αξίας πολλών εκατομμυρίων λιρών. Ήταν η πρώτη φορά που τα τηλεοπτικά δικαιώματα του πρωταθλήματος γυναικών πουλήθηκαν ξεχωριστά από αυτά των ανδρών.

Στην Ελλάδα... Τι; Δεν ξέρατε πως υπάρχει και στη χώρα μας ποδόσφαιρο γυναικών; (Να μου πεις, υπό συζήτηση είναι το αν υπάρχει αθλητισμός γενικά). Από την περίοδο 1989-90 το γυναικείο πρωτάθλημα είναι υπό την αιγίδα της ΕΠΟ. Η τρέχουσα μορφή του είναι 16 ομάδες, χωρισμένες σε δύο ομίλους με βάση γεωγραφικά κριτήρια. Πολυνίκης ο ΠΑΟΚ με 17 τίτλους.

Βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη, μίλησα με αθλήτριες του δικεφάλου, παρακολούθησα προπόνησή τους. Τις θαύμασα λίγο παραπάνω. Σαν να έβλεπα και να άκουγα τον εαυτό μου. Ξέρεις, κάπως, μέσα από τις δυσκολίες, μαγικά ταυτίζεσαι. Ένιωσα, τον ιδρώτα τους, τις θυσίες τους, την παράλληλη εργασία που αναγκάζονται να κάνουν, το θαύμα της μητρότητας που πολλές επέλεξαν να ζήσουν ούσες αθλήτριες. Μα αλήθεια, πόσους «αγώνες» μπορεί να δώσει κανείς παράλληλα…

Σαν να στήριζα από πάντα, όλη αυτή τη διαδικασία, χωρίς να το ξέρω, στο πανεπιστήμιο πήρα (αναγκαστικά ίσως) ειδικότητα στο ποδόσφαιρο, αν και ήμουν για χρόνια αθλήτρια του μπάσκετ. Μην τυχόν και πει κάποιος στο χώρο μου πως δεν ξέρω «μπάλα». Η πτυχιακή μου εργασία, λοιπόν, είχε να κάνει με το ποδόσφαιρο γυναικών. Θεωρητικά, το πτυχίο που έχω ισοδυναμεί με δίπλωμα προπονητικής σε πρώτη κατηγορία ποδοσφαίρου. Και γιατί το αναφέρω; Όχι γιατί είναι κάτι σπουδαίο, αλλά γιατί ακόμα και τώρα, έπειτα από 20 χρόνια ενασχόλησής μου με την αθλητική δημοσιογραφία, καλούμαι να απαντώ στο ίδιο ερώτημα. «Ξέρεις τι είναι οφσάιντ;»

Ακόμα και τώρα, αυτή την εποχή, για τους περισσότερους, η γυναίκα με την μπάλα δεν έχουν κανένα δικαίωμα σχέσης…

Θέλω να είμαι ξεκάθαρη. Το παραπάνω δεν είναι ένα κείμενο “ωδή” στο φεμινισμό. Απλώς η ανάγκη έκφρασης μιας απορίας ετών. Γιατί ο δρόμος που επιλέξαμε και αγαπάμε, κάνοντας τόσες πολλές θυσίες, να έχει τόσες πολλές δυσκολίες, ούτως ή άλλως από τη φύση του, αλλά πολλές περισσότερες λόγω του ότι είμαστε γυναίκες;

Η γνώση δεν έχει γένος. Η κατάρτιση, επίσης. Η αφοσίωση σε ό,τι αγαπάς, δεν έχει όριο. Το ταλέντο, χαρίζεται και στα δυο φύλα. Και αξιοποιείται και δουλεύεται και από τα δύο, αν υπάρχει μυαλό και διάθεση. Θέλω να πιστεύω πως ήρθε ο καιρός να σκεφτούμε out of the box…

“Rather than focusing on the obstacle in your path, focus on the bridge over the obstacle.” – Mary Lou Retton (Χρυσή Ολυμπιονίκης στην ενόργανη γυμναστική)

Υ.Γ Η τελευταία παράγραφος που αφορά στην αθλητική δημοσιογραφία και την ενασχόληση των γυναικών, είναι σίγουρα ένα ξεχωριστό blog. Coming soon…