«Τέχνη, η ανάσα της καρδίας…»

Πως γίνεται σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, τη χώρα στην οποία γεννήθηκε ο πολιτισμός και η δημοκρατία, να τείνουν σιγά-σιγά να εξαφανιστούν και τα δύο. Ο πλούτος μας. Γιατί και τα δύο έχουν να κάνουν με την ελευθερία μας. Γράφει η Χριστίνα Βραχάλη.

Έχω πολλές φορές πει, πως ο αθλητισμός και η τέχνη συνδέονται μαγικά. Και η σχέση τους είναι τόσο δυνατή και ουσιαστική, γιατί έχουν μια ισχυρή κοινή συνισταμένη. Το συναίσθημα. Αγάπη. Λύπη. Φόβος. Αγωνία. Θυμός. Σκοτάδι. Φως. Αλήθεια.

Δεν μπορώ να διανοηθώ πόσο δύσκολο είναι το να είσαι ηθοποιός ή τραγουδιστής, ή μουσικός, ή χορευτής ή ζωγράφος… Γιατί εγώ μόνο αθλήτρια υπήρξα. Οι ώρες προπόνησης και ιδρώτα, άπειρες. Στην ομάδα εκπροσωπείς τον εαυτό σου. Τους συμπαίκτες σου. Τον προπονητή σου. Τη φανέλα που φοράς. Τον κόσμο που την υποστηρίζει.

Στην τέχνη, εκπροσωπείς τους πάντες. Τεράστια ευθύνη. Πολύς ο κόπος. Μεγάλο το ρίσκο. Η πρώτη φορά στη ζωή μου που ένιωσα πως στερούμαι ελευθερίας, ήταν την περίοδο της καραντίνας. Όχι τόσο για την αναγκαστική και επιβαλλόμενη παραμονή μου στο σπίτι. Ίσα-ίσα το γεγονός αυτό το εκμεταλλεύτηκα στο έπακρο. Το ευχαριστήθηκα, μπορώ να πω, σε έναν βαθμό. Αλλά γιατί για πρώτη φορά ένιωσα πως χάνω τη «φωνή» μου.

Τα θέατρα κλειστά, οι μουσικές σκηνές κλειστές. Οι κινηματογράφοι το ίδιο… Ο πολιτισμός ήταν πάντα μια λύση, μια διέξοδος στα προβλήματα. Όλα αυτά «σιώπησαν» ξαφνικά σε μια εποχή που τα είχαμε ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε. Εκείνη την περίοδο πραγματικά συνειδητοποίησα τη σημαντικότητα της τέχνης στη ζωή μου. Η μουσική ήταν η επανάστασή μου. Το θέατρο η αλήθεια μου. Ο χορός η έκφραση των συναισθημάτων μου. Αλήθεια πως θα ζήσω εγώ χωρίς αυτά; Εσύ;

Οι ηθοποιοί, οι μουσικοί, οι κινηματογραφιστές, οι εικαστικοί, οι συγγραφείς, οι ποιητές, φροντίζουν να διατηρούν ζωντανές τις αισθήσεις μας. Τη φαντασία μας. Φροντίζουν να μαθαίνουμε την ιστορία μας. Να την αναβιώνουμε. Να την ξαναγράφουμε.

Οι παραπάνω λόγοι είναι μερικοί για τους οποίους εκτιμώ πολύ, τους ανθρώπους της τέχνης (όχι τους εκ-βιαστές). Γιατί ξέρω πως έχουν αφεθεί ψυχή τε και σώματι πάνω στη σκηνή. Έχουν ρίξει καντάρια δάκρυα πάνω σε μια κόλλα χαρτί. Το έχουν μουντζουρώσει, το έχουν τσαλακώσει και το έχουν πετάξει εκατομμύρια φορές. Για τόλμησε κι εσύ να πετάξεις την «ψυχή» σου στα σκουπίδια… Έχουν αφιερώσει ώρες ατέλειωτες πάνω στο πάλκο. Μπροστά από ένα καβαλέτο. Ή σε μία αίθουσα χορού, με πληγωμένα πόδια και σπασμένα δάχτυλα. Για την προσωπική τους λύτρωση, ναι. Αλλά και τη δική μου. Τη δική σου. Τη δική μας.

Τυχαίνει να έχω επαφή με ανθρώπους που αγαπούν και έχουν ΣΠΟΥΔΑΣΕΙ την τέχνη τους, και βλέπω στα μάτια τους την αγωνία, την ώρα που ο πολιτισμός μας τείνει να ευτελιστεί έτσι. Νιώθω την απογοήτευσή τους όταν η προσφορά τους δεν αναγνωρίζεται στη χώρα που μεγάλωσαν. Αισθάνομαι το θυμό τους, όταν πάρθηκε η απόφαση να υποβαθμίσουν τα πτυχία τους. Οι απόφοιτοι των Ανωτέρων Δραματικών Σχολών πλέον θα μπορούν να διεκδικήσουν μόνο θέσεις που απαιτούν απολυτήριο Λυκείου. Ενώ παράλληλα απειλούνται με μειώσεις μισθολογίου για θέσεις που ήδη κατέχουν.

Ξέρετε, οι άνθρωποι αυτοί σπούδασαν κανονικά. Πέρασαν αμέτρητες ώρες στις σχολές τους. Διαβάζοντας καντάρια κειμένων. Αρχαίων. Νέων. Χύνοντας κιλά ιδρώτα. Πουλώντας άπειρες φορές την ψυχή τους στο διάολο. Διότι για όποιον, έστω και λίγο, γνωρίζει, είναι πραγματικά εξοντωτική –όσο και μαγική- η όλη διαδικασία. Και χρειάζεται απόλυτη αφοσίωση. Απόλυτο δόσιμο.

«Άνθρωποι που σκύβουν πάνω στη λέξη, στη νότα, στην κίνηση, στη λεπτή απόχρωση του αισθήματος.

Που βαθαίνουν στην κάθε έννοια, στην κάθε αλήθεια, που τολμούν να αντικρίσουν τα σκοτάδια τους για να ξορκίσουν τα δικά μας. Κάθε ιδέα, κάθε προσχέδιο, κάθε μελέτη, κάθε πρόβα, κάθε άσκηση, κάθε επιτυχία, κάθε απόρριψη, κάθε ματαίωση, κάθε έκθεση, κάθε από ψυχής μοιρασιά, μια προσευχή στο φως», έγραψε ο Αλκίνοος Ιωαννίδης. Και τα είπε όλα.

Ο λόγος μου, θέλω να ξεκαθαρίσω, πως δεν έχει διόλου πολιτική ή κομματική απόχρωση. Γιατί πολύ απλά πρόκειται για ένα θέμα και ένα νομοσχέδιο, το οποίο δε γνωρίζω, όσο θα έπρεπε, για να γράψω επ’ αυτού. Οπότε προτιμώ πάντα να μένω σε αυτά που ξέρω. Για το μόνο που μπορώ να μιλήσω λοιπόν, είναι για τη σημαντικότητα της τέχνης στις ζωές όλων μας. Και για το σεβασμό που πρέπει να δείχνουμε σε αυτό το μεγαλείο και στους ανθρώπους που το υπηρετούν.

Τολμώ, μόνο γι’ αυτό το κείμενο, να αλλάξω τη σειρά των λέξεων από τον τίτλο του δίσκου της Δήμητρας Γαλάνη, σε στίχους της μοναδικής και πολύτιμης, Λίνας Νικολακοπούλου, και από «ανάσα, η τέχνη της καρδιάς», να το κάνω «η τέχνη, είναι η ανάσα της καρδιάς».

Και χρειάζεται επειγόντως οξυγόνο...