Ο Μίλαν Κούντερα έφυγε από τη ζωή – Η σχέση με το ποδόσφαιρο και τον πολύγλωσσο Ρόι Χόντσον

Η ατάκα του Άγγλου τεχνικού Ρόι Χόντσον για τον αείμνηστο συγγραφέα Μίλαν Κούντερα, που έκανε ρεπόρτερ και οπαδούς να αναζητούν… τους παίκτες.

Σε ηλικία 94 ετών ο πολυβραβευμένος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα άφησε την τελευταία του πνοή.

Στο κρατικό κανάλι της Τσεχίας μεταδόθηκε η είδηση του θανάτου του συγγραφέα, ο οποίος έγινε ιδιαίτερα γνωστός με τα έργα του «Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι», «Το Βιβλίο του Γέλιου και της Λήθης» και «Το Αστείο». Έγραφε τόσο στην τσέχικη όσο και στη γαλλική γλώσσα.

Ποια είναι, όμως, η σχέση του σπουδαίου συγγραφέα με το ποδόσφαιρο; Πιο συγκεκριμένα με τον διάσημο Άγγλο τεχνικό Ρόι Χόντσον.

Ο 76χρονος πλέον τεχνικός, ο οποίος οδήγησε και τα «λιοντάρια» στο Euro 2012 είναι πολύγλωσσος. Σε συνέντευξή του είχε πει: «Μου αρέσει ο Μίλαν Κούντερα, ο Ιβάν Κλίμα». Τότε, δημοσιογράφοι και φίλαθλοι ένιωσαν αμηχανία. Πολλοί νόμιζαν ότι αναφέρεται σε παίκτες και αναζητούσαν πληροφορίες για το προφίλ τους. Ο Χόντσον, όμως, ήθελε να δείξει ότι εκτός από ικανός στο ποδοσφαιρικό κομμάτι, είναι και ιδιαίτερα πνευματικός έξω από το γήπεδο. Ενδεικτικά, μιλάει άπταιστα νορβηγικά, ιταλικά, γερμανικά και σουηδικά και καλά φινλανδικά, γαλλικά και δανέζικα.

«Μου αρέσει ο Μίλαν Κούντερα και ο Ιβάν Κλίμα», είπε και πριν αρχίσουν τα γραφεία να αναζητούν μεταγραφικούς στόχους, συμπλήρωσε: «Μία περίοδο διάβαζα ασταμάτητα τσέχικη λογοτεχνία. Έχω πάθος με το διάβασμα, αλλά απέχω από τα best-sellers. Έχω διαβάσει σχεδόν όλους όσοι έχουν κερδίσει το βραβείο Νόμπελ. Μου αρέσει ο Φίλιπ Ροθ, ο Τζον Απντάικ, ο Ρίτσαρντ Γέιτς.

Μου αρέσουν και οι Γερμανοί συγγραφείς, όπως ο Χέρμαν Έσσε. Μου έδωσαν ένα βιβλίο από τον Στέφαν Τσβάιγκ, έναν Αυστριακό, που λέγεται «προσοχή στον οίκτο», το οποίο είναι απολύτως υπέροχο. Δεν νομίζω ότι αυτά που μου αρέσουν να διαβάζω μπαίνουν στην ετικέτα των μπεστ σέλερ».

Ο Κούντερα

Ο Μίλαν Κούντερα γεννήθηκε την 1η Απριλίου του 1929 σε μία μεσοαστική και ιδιαίτερα καλλιεργημένη οικογένεια στο Μπρνο της Τσεχοσλοβακίας. Ο πατέρας του, Λούντβιχ Κούντερα (1891-1971), ήταν σημαντικός μουσικολόγος και πιανίστας.

Ο Μίλαν διδάχτηκε πιάνο από τον πατέρα του κι αργότερα σπούδασε μουσικολογία και σύνθεση. Ολοκλήρωσε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή του στο Μπρνο το 1948 κι έπειτα σπούδασε Λογοτεχνία και Αισθητική στη Σχολή Τεχνών του Πανεπιστημίου του Καρόλου στην Πράγα.

Στη συνέχεια σπούδασε στη Σχολή Κινηματογράφου της Ακαδημίας Θεάματος της Πράγας και αρχικά παρακολούθησε διαλέξεις στη σκηνοθεσία και στη σεναριογραφία. Από τα εφηβικά του χρόνια ήταν μέλος στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Τσεχοσλοβακίας με ενεργή κοινωνική και πολιτική δράση, η οποία το 1950 οδήγησε στην απότομη παύση των ακαδημαϊκών σπουδών του.

Την ίδια χρονιά ο Μίλαν Κούντερα και ο συγγραφέας Ζαν Τρεφούλκα εκδιώχθηκαν από το Κομμουνιστικό Κόμμα με την κατηγορία των «αντικομματικών δραστηριοτήτων».

Με την αποφοίτησή του, το 1952, ο Κούντερα προσλήφθηκε από τη Σχολή Κινηματογράφου ως εισηγητής στην Παγκόσμια Λογοτεχνία. Το 1956 επανεντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα και αποβλήθηκε για δεύτερη φορά το 1970.

Είχε μερική ανάμειξη στην Άνοιξη της Πράγας του 1968. Η σύντομη αυτή περίοδος μεταρρυθμιστικής δράσης κατεστάλη βίαια από τη σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία τον Αύγουστο του 1968.

Ο Κούντερα μετακόμισε στη Γαλλία το 1975. Δίδαξε για λίγα χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Ρεν και πολιτογραφήθηκε Γάλλος το 1981.

Αρχικά ο Κούντερα έγραψε στην τσέχικη γλώσσα αλλά από το 1993 και έπειτα χρησιμοποίησε τη γαλλική. Μεταξύ 1985 και 1987 ανέλαβε την επιμέλεια της μετάφρασης στη γαλλική των αρχικών έργων του με αποτέλεσμα εκείνα να επέχουν θέση πρωτότυπου έργου. Τα βιβλία του Κούντερα έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.

Στο πρώτο του μυθιστόρημα, Το Αστείο, εξέθεσε σατιρικά τη φύση του ολοκληρωτισμού της κομμουνιστικής περιόδου. Το γεγονός αυτό τον οδήγησε στη «μαύρη λίστα» της Τσεχοσλοβακίας όπως και στην απαγόρευση του λογοτεχνικού του έργου.

Το 1975 ο Μίλαν Κούντερα μετακόμισε στη Γαλλία, όπου εξέδωσε το 1979 το μυθιστόρημα «Το Βιβλίο του Γέλιου και της Λήθης». Στο έργο του αυτό παροτρύνει του Τσεχοσλοβάκους πολίτες να αντισταθούν στο κομμουνιστικό καθεστώς παραθέτοντας ποικίλους τρόπους. Λογοτεχνικά πρόκειται για μια ασυνήθιστη μίξη μυθιστορήματος, συλλογής μικρών ιστοριών και προσωπικών ονειροπολήσεων του ίδιου και φέρεται ως χαρακτηριστικό του συγγραφικού του ύφος κατά τη διάρκεια της εξορίας του.

Το 1984 εξέδωσε το γνωστότερο δημιούργημα του «Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι», στο οποίο γράφει για την εύθραυστη φύση της μοίρας του ατόμου ως μονάδας, ισχυριζόμενος πως η μοναδική ανθρώπινη ζωή είναι ασήμαντη υπό το Νιτσεϊκό πρίσμα της αυτούσιας αιώνιας επανάληψής της μέσα σ’ ένα άπειρο σύμπαν.

Το 1988 ο Αμερικανός σκηνοθέτης Φίλιπ Κάουφμαν δημιούργησε την κινηματογραφική εκδοχή του βιβλίου. Το αποτέλεσμα, ενώ θεωρήθηκε γενικά επιτυχημένο, ενόχλησε αρκετά τον συγγραφέα, με αποτέλεσμα να απαγορεύσει τις διασκευές στα μυθιστορήματά του.

Το 1990 ο Κούντερα κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα Αθανασία, το τελευταίο γραμμένο στην τσέχικη γλώσσα. Πρόκειται για το περισσότερο κοσμοπολίτικο, σαφέστερα φιλοσοφικό και ελάχιστα πολιτικό σε σχέση με τα προηγούμενα έργα του, ενώ παράλληλα ορίζει το ευρύτερο ύφος της μετέπειτα δημιουργίας του.