Η «μαύρη» ημέρα του 1961 για το ιταλικό γκραν πρι

Το ιταλικό γκραν πρι εκείνης της σεζόν, στη Μόντσα, έχει μείνει για πάντα στις μνήμη, λόγω του θανάτου του Βόλφγκανγκ φον Τριπς και 14 θεατών από το ατύχημά του.

Μπορεί στην Ίμολα της Ιταλίας (Σαν Μαρίνο) να διεξάγεται ο επόμενος αγώνας της Formula 1, την Κυριακή 21 Μαϊου, με τον Μαξ Φερστάπεν της Red Bull να ηγείται στο πρωτάθλημα των οδηγών και να παραμένει το φαβορί για ένα τρίτο τίτλο και μάλιστα συνεχόμενο, ωστόσο μέχρι να γραφτούν νέες ιστορίες ας θυμηθούμε παλιές, που βαραίνουν το σπορ.

Στη σύγχρονη εποχή της Formula 1 και επειδή η Ιταλία είναι Ιταλία, με τη Ferrari αλλά και την Alfa Romeo (ως όνομα, διότι η έδρα είναι στην Ελβετία – οι εγκαταστάσεις της Saubar), υπάρχουν δύο γκραν πρι στο καλεντάρι του πρωταθλήματος.

Η Μόντσα, φιλοξενούσε ανελλιπώς γκραν πρι για το παγκόσμιο πρωτάθλημα της F1 από τότε που ξεκίνησε, το 1950, αλλά το 1980 ο αγώνας δεν έγινε επειδή πραγματοποιήθηκαν ανακατασκευές.

Ετσι, εκείνη τη χρονιά το γκραν πρι μεταφέρθηκε στην πίστα της Ιμολα, «Ντίνο και Εντσο Φεράρι» όπως ονομάζεται, για να επιστρέψει στη Μόντσα το 1981. Ωστόσο, η Ιμολα δε βγήκε από το καλεντάρι και διοργάνωνε γκραν πρι της F1, ως Σαν Μαρίνο, από το 1981 μέχρι το 2006. Βέβαια, αυτή η περίοδος σημαδεύτηκε με δύο τραγικούς θανάτους, του Ρόναλντ Ρατσενμπέργκερ το Σάββατο 30 Απριλίου στα δοκιμαστικά και την επόμενη μέρα, την Πρωτομαγιά, του Αϊρτον Σένα στον αγώνα.

To 2008 η πίστα της Ιμολα ανακατασκευάστηκε και επέστρεψε λόγω… πανδημίας στο καλεντάρι του 2020 και παραμένει έως τώρα.

Ωστόσο, δεν είναι αιματοβαμμένη μόνο η Ιμολα, αλλά και η Μόντσα.

Στο γκραν πρι του 1961, στις 10 Σεπτεμβρίου, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν καθόλου καλά. Ο αγώνας αποτελούσε τον προτελευταίο της σεζόν, και όλοι ανέμεναν, στην έδρα της Ferrari, ποιος εκ των οδηγών της, Φιλ Χιλ ή Βόλφγκανγκ φον Τριπς θα κατάφερνε να κατακτήσει το πρωτάθλημα. Δυστυχώς, όμως, τα πράγματα πήραν την πιο άσχημη τροπή, αφού λόγω μιας επαφής ανάμεσα στον Τζιμ Κλαρκ και τον Φον Τριπς, σκοτώθηκαν τόσο ο Γερμανός όσο και 14 άτυχοι φίλαθλοι που παρακολουθούσαν τον αγώνα.

Ευρισκόμενοι εκείνη τη στιγμή στην πίσω ευθεία, κατά τη διάρκεια του δεύτερου γύρου, οι δύο οδηγοί είχαν επαφή, με τον Βρετανό να στέκεται τυχερός μετά την σφοδρή σύγκρουσή τους, όχι, όμως και ο Γερμανός. Το αυτοκίνητο του Φον Τριπς ανέβηκε το ανάχωμα και δυστυχώς δεν είχε καμία δυσκολία να σμπαραλιάσει τον υποτυπώδη φράχτη, που μετά βίας ξεπερνούσε σε ύψος τα πόδια των θεατών, πέφτοντας επάνω τους. Σκοτώθηκαν 14 άτομα από την «ιπτάμενη» Ferrari, ενώ τη ζωή του έχασε και ο ίδιος ο Φον Τριπς, με τη σορό του να κείτεται στο έδαφος.

Νικητής αναδείχτηκε ο Χιλ, που κατέκτησε παράλληλα το πρωτάθλημα, αλλά περιττό να αναφερθεί πως ο θρίαμβός του επισκιάστηκε από την τραγωδία του Γερμανού. Ο αγώνας δεν διεκόπη παρά το δυστύχημα και η Ferrari βρισκόταν σε μια φάση με τέσσερα αυτοκίνητα στις ισάριθμες πρώτες θέσεις, πριν τα τρία τελευταία αντιμετωπίσουν πρόβλημα. Αυτό επέτρεψε στους Νταν Γκέρνεϊ και Μπρους ΜακΛάρεν να συμπληρώσουν τις δύο επόμενες θέσεις του βάθρου, σε μια ημέρα όπου ο Φον Τριπς έγινε ο πρώτος αποθανών φιναλίστ στην ιστορία της Formula 1.

Πριν την εκκίνηση

Με τις ομάδες να έχουν ήδη φτάσει στη Μόντσα, η Ferrari είχε ήδη κατακτήσει τον τίτλο στους κατασκευαστές στο γερμανικό γκραν πρι, έναν μήνα νωρίτερα. Ως εκ τούτου, όλοι είχαν το βλέμμα τους στο ποιος εκ των Χιλ ή Φον Τριπς θα έφτανε στην κατάκτηση του τίτλου. Ο Χιλ έπρεπε να κερδίσει και τους δύο αγώνες για να στεφθεί πρωταθλητής, ξεπερνώντας τον ομόλογό του και αξίζει να τονιστεί πως κανείς άλλος δεν μπορούσε να έχει βάσιμες ελπίδες για τον τίτλο, έστω και αν η Ferrari διέθεσε τέσσερα αυτοκίνητα για τον αγώνα. Μαζί με τους προαναφερθέντες, αγωνίζονταν ο Αμερικανός, Ρίτσι Γκάιντερ και ο Μεξικανός, Ρικάρντο Ροντρίγκες, πραγματοποιώντας το ντεμπούτο του με την ομάδα.

Από εκεί και πέρα, η Climax, προμηθεύτρια κινητήρων θα εγκαινίαζε σε αυτόν τον αγώνα τη νέα εκδοχή του V8 κινητήρα της, με τη μία και μόνη μονάδα να παρέχεται στον απερχόμενο πρωταθλητή, Τζακ Μπράμπαμ της Cooper. Ο Στέρλινγκ Μος, από τη μεριά του, θα έτρεχε με τη Lotus 18, αλλά κάποια προβλήματα που αντιμετώπισε, ήταν αρκετά προκειμένου να έχει στη διάθεσή του τη Lotus 21 του Ινς Άιρλαντ. Συνεπώς αντάλλαξαν αυτοκίνητα.

Η μάχη των κατατακτήριων

Αμέσως έγινε προφανές πως η «ωμή» ισχύς του 1.5 λίτρων V6 κινητήρα της Ferrari θα έδινε ατελείωτη χαρά στους τιφόζι που είχαν κατακλύσει τη διαδρομή, όπερ και εγένετο, καθώς ο πρωτοπόρος της βαθμολογίας Φον Τριπς κατέκτησε την πολ ποζίσιον, μπροστά από τον Ροντρίγκες, με τους Γκάιντερ και Χιλ να συμπληρώνουν τις δύο πρώτες σειρές της εκκίνησης με κόκκινα μονοθέσια. Η πέμπτη Ferrari του Τζιανκάρλο Μπαγκέτι ήταν έκτη στην εκκίνηση, αλλά χρησιμοποιούσε παλαιότερη εκδοχή του κινητήρα.

Η Climax από τη μεριά της είχε φέρει στη Μόντσα ένα νέο V8 μοτέρ, που θα το διαχειριζόταν ο Τζακ Μπράμπαμ, ενώ άλλοι V8 εφοδίαζαν αρκετές άλλες βρετανικές ομάδες και οδηγούς. Ένας εξ αυτών ήταν ο Γκράχαμ Χιλ που στις κατατακτήριες κατετάγη πέμπτος με την BRM, ενώ ο Τζιμ Κλαρκ, ο πρώτος από τους οδηγούς της Lotus, ήταν έβδομος. Ένας άλλος οδηγός που είχε την πλάτη του τη νέα V8 μονάδα ήταν ο Μος, που ολοκλήρωσε την προσπάθειά του 11ος, αλλά έτρεξε εν τέλει στον αγώνα με τον γνωστό L4 της Lotus 21, αφού όπως ανέφερα, άλλαξε αυτοκίνητα με τον Άιρλαντ. Ο Μπράμπαμ ήταν 10ος.

Όπως αναμενόταν, το πίσω μέρος του γκριντ «κατελήφθη» από ιδιώτες Ιταλούς και Ευρωπαίους οδηγούς, με τον Λορέντσο Μπαντίνι να κάνει τον 21ο καλύτερο χρόνο. Συνολικά, 32 οδηγοί προκρίθηκαν για το γκραν πρι, με τον Αντρέ Πιλέ να αποτελεί τον μοναδικό που δεν κατάφερε να προκριθεί βάση χρόνου. Οι άλλοι τέσσερις που αποκλείστηκαν, απλά δεν τα κατάφεραν και αποσύρθηκαν για διάφορους λόγους.

Ο αγώνας και η «μαύρη» στιγμή

Η Ferrari βασιζόταν στην υψηλή σχέση μετάδοσης για να αξιοποιήσει την ταχύτητά της σε αυτό το γκραν πρι, κάτι που σήμαινε πως στην εκκίνηση, τα μονοθέσιά της θα ήταν αργά. Αυτό φάνηκε αμέσως με το που άρχισε ο αγώνας, καθώς ο Γκράχαμ Χιλ και ο Κλαρκ βρέθηκαν στις πρώτες θέσεις, με τους Χιλ και Γκάιντερ να κάνουν το 1-2 εκείνη τη στιγμή. Όσον αφορά στον Φον Τριπς, έπεσε πέμπτος πίσω από τον Κλαρκ. Στον δεύτερο γύρο, όμως, έγινε αυτό που δεν ήθελε κανείς. Το δυστύχημα.

Οι δυο τους βρίσκονταν στην πίσω ευθεία, λίγο πριν την τελευταία στροφή. Ο Φον Τριπς προσπάθησε να περάσει τον Κλαρκ, αλλά ο εμπρός δεξιός τροχός του Βρετανού, ακούμπησε τον πίσω αριστερό του Γερμανού. Ενώ το αυτοκίνητο του Κλαρκ κατέληξε εντός πίστας, του Φον Τριπς ακολούθησε ένα θανάσιμο δρομολόγιο. Η Ferrari του ανέβηκε το ανάχωμα, δεν συνάντησε καμία αντίσταση από τον φράχτη που είχε τοποθετηθεί εκεί απλά για τα μάτια του κόσμου, σκοτώνοντας 14 από αυτούς. Στο δυστύχημα, ο άτυχος οδηγός είχε εκτοξευτεί από το κόκπιτ, χάνοντας τη ζωή του άδοξα. Ο Κλαρκ, ευτυχώς, δεν έπαθε απολύτως τίποτα.

Παρά το ατυχές συμβάν, ο αγώνας συνεχίστηκε (!!!), με τον Φιλ Χιλ να δημιουργεί μια διαφορά από τους Ροντρίγκες και Γκάιντερ, με τον Μπαγκέτι από την πλευρά του να ανακτά κάποιες θέσεις και να βρίσκεται τέταρτος. Στους επόμενους γύρους υπήρξε ακόμα μια επαφή, που αφορούσε τους Τζο Μπόνιερ και Τζον Σέρτις, που είχε ως συνέπεια την εγκατάλειψη του Σουηδού οδηγού της Porsche. Εκείνη τη στιγμή, κανείς δεν είχε μάθει για τον θάνατο του Φον Τριπς.

Στις πρώτες θέσεις, η Ferrari διατηρούσε το 1-2-3, αλλά λόγω αστοχίας στον κινητήρα, παρελθόν από τον αγώνα αποτέλεσαν οι Ροντρίγκες και Μπαγκέτι στον 13ο γύρο, ενώ στον 23ο, το ίδιο συνέβη και με τον Γκάιντερ. Ο Χιλ πλέον οδηγούσε την κούρσα με διαφορά 20 δευτερολέπτων, διατηρώντας μια σταθερή σχετικά ταχύτητα για να μην πάθει το ίδιο. Πίσω του, οι Μος και Γκέρνεϊ έδωσαν σκληρή μάχη, αλλά όταν το ρουλεμάν ενός τροχού του Βρετανού κατέρρευσε, ο Γκέρνεϊ έμεινε δεύτερος, τη στιγμή που ο ΜακΛάρεν έβρισκε τη δική του θέση στο βάθρο.

Λίγο πριν την παραλαβή των βραβείων τους έγινε γνωστό ο θάνατος του Φον Τριπς και των θεατών, βυθίζοντας στη θλίψη τους πάντες, έστω και αν ο Χιλ κατακτούσε τον τίτλο για έναν πόντο εκείνη τη στιγμή. Ο Φον Τριπς ήταν δεύτερος στο πρωτάθλημα των οδηγών και ο Μος τρίτος. Στους κατασκευαστές, η Ferrari είχε ήδη κατακτήσει τον τίτλο, με την Porsche να μάχεται με τη Lotus για τη δεύτερη θέση στον αγώνα που ακολουθούσε. «Νικήτρια» τελικά αναδείχτηκε η βρετανική φίρμα...

Όμως, το γκραν πρι έμεινε στην ιστορία για το τραγικό συμβάν του θανάτου του Φον Τριπς, ο οποίος είχε γεννηθεί στις 4 Μαΐου 1928 στην Κολονία και πέθανε με τον πιο τραγικό τρόπο σε ηλικία 33 ετών. Η καριέρα του στη Formula 1 διήρκησε έξι χρόνια (1956-1961) κατά τη διάρκεια της οποίας συμμετείχε σε 27 γκραν πρι, κατακτώντας δύο νίκες, μία πολ ποζίσιον, έξι βάθρα και 56 πόντους.

Εκείνο το γκραν πρι αποτέλεσε το τελευταίο στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν και τα 10 χιλιόμετρα μήκους της πίστας, με τους διοργανωτές να μην ανακοινώνουν αμέσως τον θάνατο του Φον Τριπς, καθώς υπήρχε κίνδυνος να επικρατήσει πανικός στους γύρω δρόμους, εμποδίζοντας τη διακομιδή του Γερμανού οδηγού στο νοσοκομείο.