Ο φασισμός στην Κροατία δεν είναι άγνωστος. Αντιθέτως φέρει πολλούς υποστηρικτές, οι οποίοι φροντίζουν να τον περάσουν στο ποδόσφαιρο και ειδικά οι οπαδοί της Ντιναμό Ζάγκρεμπ, «Bad Blue Boys».
Όταν η Κροατία, μια μικρή χώρα περίπου τεσσάρων εκατομμυρίων κατοίκων, νίκησε την Αγγλία στους ημιτελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2018, οι δρόμοι της πρωτεύουσας, Ζάγκρεμπ ζωντάνεψαν με σημαίες, φωτοβολίδες και πάρτι. Άρχισαν οι συζητήσεις για το πώς θα γιορταστεί το ταλέντο και η επιτυχία της ομάδας, συμπεριλαμβανομένης της προοπτικής ενός νέου εθνικού σταδίου. Ωστόσο, η επιστροφή των ηρώων της ομάδας σημαδεύτηκε –και σε πολλά μάτια αμαυρώθηκε– από την εμφάνιση του Τόμπσον, ενός αμφιλεγόμενου Κροάτη τραγουδιστή της ροκ με ακροδεξιές εθνικιστικές συμπάθειες. Μαχητής κατά τη διάρκεια των πολέμων της δεκαετίας του 1990, πήρε το όνομά του (και της μπάντας του) από το πολυβόλο Τόμπσον.
Οι φίλοι του ποδοσφαίρου στην Κροατία βρίσκονται τακτικά στο επίκεντρο των Μέσων ενημέρωσης για περιστατικά βίας των οπαδών και διαδηλώσεων που σχετίζονται με το ναζιστικό κράτος των Ούστασε που ιδρύθηκε σε μέρη της Κροατίας κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ίσως το πιο γνωστό παράδειγμα διεθνώς ήταν η σήμανση μιας μεγάλης σβάστικας στο γήπεδο της Χάιντουκ λίγο πριν από έναν ευρωπαϊκό προκριματικό της ομάδας το 2016.
Εθνικιστική πολιτική
Η Κροατία έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1991, όταν αποσχίστηκε από τη Γιουγκοσλαβία. Ακολούθησε ένας τετραετής πόλεμος με πολλούς θανάτους και πολλούς περισσότερους πρόσφυγες, με τον Πρόεδρο, Φράνιο Τούντμαν και το εθνικιστικό πολιτικό κόμμα του, την Κροατική Δημοκρατική Ένωση (HDZ), να αναλαμβάνουν την εξουσία και να προωθούν την αυταρχική εθνικιστική πολιτική, συμπεριλαμβανομένου του αθλητισμού. Λίγο μετά το θάνατο του Φράνιο Τούντμαν το 1999, το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα ήρθε στην εξουσία και τα πρώτα χρόνια της νέας χιλιετίας σημαδεύτηκαν από συζητήσεις για «εκδημοκρατισμό» και την ένταξη της Κροατίας στην ΕΕ. Οι Σοσιαλδημοκράτες κυβέρνησαν μέχρι το 2003 και ξανά από το 2011 έως το 2016.
Ακόμη και στην αντιπολίτευση, ωστόσο, το εθνικιστικό HDZ είχε ισχυρή επιρροή μέσω του πελατειακού του δικτύου. Έχει περίπου 200.000 μέλη –περίπου διπλάσια από το Συντηρητικό Κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου παρά τον πολύ μικρότερο πληθυσμό της Κροατίας– και χρησιμοποιεί την επιρροή του για να προωθήσει ένα μείγμα «πατριωτικών» και δεξιών εθνικιστικών πολιτικών, καθώς και στην κατανομή θέσεων εργασίας και επιχειρήσεων. Η περίοδος από την επιστροφή του HDZ στην εξουσία το 2016 έχει χαρακτηριστεί ως «αργή συντηρητική επανάσταση» και παρατεταμένη πολιτική κρίση στην οποία ορισμένες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων βετεράνων πολέμου και οπαδών του ποδοσφαίρου, ήταν ιδιαίτερα θορυβώδεις και επιρροές.
Ο φασισμός στο ποδόσφαιρο
Η οργανωμένη σκηνή θαυμαστών του φασισμού στην Κροατία αποτελείται από πολλαπλές ομάδες, που βασίζονται κυρίως σε χούλιγκαν. Στο Ζάγκρεμπ κυριαρχούν οι πιο δεξιές σκηνές. Σε άλλες πόλεις, όπως η Πούλα, η αριστερά βρίσκεται στο μπροστινό μέρος, ιδιαίτερα στην πανκ και σκληροπυρηνική σκηνή, η οποία έχει στενούς δεσμούς με το νεανικό αντιφασιστικό κίνημα. Λόγω της εμβέλειας και της επιρροής τους, τα πολιτικά κόμματα και οι κρατικές αρχές έχουν έντονο ενδιαφέρον για αυτά τα κινήματα, αλλά επιδιώκουν επίσης να αποστασιοποιηθούν λόγω της απρόβλεπτης φύσης τους.
Οι «Bad Blue Boys»
Οι οπαδοί της Ντινάμο Ζάγκρεμπ είναι περισσότερο… διάσημοι κι από αυτήν την ομάδα που υποστηρίζουν. Οι «Bad Blue Boys» ή BBB για συντομία, είναι το ultra group της Ντιναμό Ζάγκρεμπ και ιδρύθηκε το 1986 στο ίδιο το Ζάγκρεμπ. Το όνομα του γκρουπ εμπνεύστηκε από την ταινία του 1983 του Sean Penn «Bad Boys». Το BBB είχε προσφέρει μεγάλη υποστήριξη στον πρώτο Κροάτη πρόεδρο Φράνιο Τούντμαν το 1990 μετά την ανεξαρτησία των χωρών από τη Γιουγκοσλαβία - αλλά αυτή η σχέση χάλασε όταν ο Τούντμαν προσπάθησε να αλλάξει το όνομα του συλλόγου σε NK Croatia, αναγκάζοντας το BBB να στραφεί εναντίον του. Οι οργανωμένοι οπαδοί της κροατικής ομάδας έχουν ισχυρή σχέση με αυτούς του Παναθηναϊκού. Έγιναν στενότερες αργότερα με την ανεξαρτησία της Κροατίας όταν οι αντίστοιχοι οπαδοί του Ολυμπιακού ασπέκτησαν στενές σχέσεις με τους οπαδούς του Ερυθρού Αστέρα, αλλά και Ρωσικών ομάδων.
Από την άλλη, υπάρχουν ομάδες με αριστερές πεποιθήσεις και αντιφασίστες οπαδούς όπως της NK Ζάγρεκμπ, οι White Angels, οι οποίοι εργάζονται δίπλα σε πρόσφυγες και υποστηρικτές της LGBTQ κοινότητας για να προωθήσουν τις ιδέες τους, εξουδετερώνοντας τον ρατσισμό, την ομοφοβία και τον δεξιό εθνικισμό που υπάρχουν στη κοινωνία ευρύτερα.
Τα επεισόδια με τον Ερυθρό Αστέρα
Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τα επεισόδια στο Ζάγκρεμπ στο ντέρμπι με τον Ερυθρό Αστέρα. Το ματς διακόπηκε από συμλοκές όχι μόνο στις εξέδρες, αλλά και στον αγωνιστικό χώρο με Σέρβους και Κροάτες ποδοσφαιριστές. Συγκεκριμένα, το ημερολόγιο έδειχνε 13 Μαΐου του 1990, μια ημερομηνία όπου για πολλούς τότε ξεκίνησε ο εμφύλιος που οδήγησε στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και την ανεξαρτησία της Κροατίας.
Οι Κροάτες βρίσκονται στον κατάλογο των 16 πιο επικίνδυνων οπαδών στον κόσμο. Οι ίδιοι το θεωρούν τίτλο τιμής. Αυτός είναι και ο λόγος που η UEFA είχε απαγορεύσει τη μετακίνησή της στην Αθήνα για το αποψινό ματς με την ΑΕΚ.
Τα γκράφιτι στους συνδέσμους με Χίτλερ και φασίστα Κροάτη ηγέτη
Ο νεοναζισμός στην Κροατία έγινε ακόμα πιο έντονος το 2008, όταν γκράφιτι σε κεντρικό σημείο του Ζάγκρεμπ γκραφίτι που διαλαλούσε «θάνατος στους δημοσιογράφους» με την υπογραφή των BBΒ. Το 2018 οι αστυνομικές Αρχές, εισέβαλαν στα γραφεία του συνδέσμου κι εντόπισαν όπλα, πυρομαχικά, ρόπαλα, μπαλακλάβες και άλλα πολλά. Το αποκορύφωμα σε όλη αυτή την ιστορία είναι ότι η διακόσμηση του συνδέσμου εξωτερικά περιελάμβανε γκράφιτι με τον Αδόλφο Χίτλερ αλλά και τον φασίστα Κροάτη ηγέτη των Ούστασι Άντε Πάβελιτς.
Οι ναζιστικές παρέλασεις
Τον περασμένο Σεπτέμβρη, περίπου 4.000 ultras της Ντιναμό Ζάγκρεμπ δημιούργησαν ανατριχιαστικές εικόνες, καθώς έκαναν ναζιστικούς χαιρετισμούς στην πορεία τους στους δρόμους της πόλης, λίγες ώρες πριν από τη σέντρα του αγώνα της ομάδας τους. Οι τοπικές Αρχές τότε προχώρησαν σε 14 συλλήψεις οπαδών που είχαν στην κατοχή τους μαχαίρια, λοστούς και καπνογόνα. Να σημειωθεί πως τελικά η Μίλαν επικράτησε με 3-1 επί της Ντιναμό Ζάγκρεμπ στην αναμέτρηση για το Champions League.
Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και το 2018 στον αγώνα της Ντιναμό Ζάγκρεμπ με την Σάλτσμπουργκ στην Αυστρία. Εκεί οι Κροάτες έκαναν αισθητή την παρουσία τους αναγκάζοντας την εισαγγελία του Σάλτσμπουργκ να ασκήσει δίωξη κατά 14 ατόμων για εξύμνηση του κροατικού φασιστικού καθεστώτος Ustasa, όλοι μέλη του ΒΒΒ. Κατηγορούνται επίσης ότι έκαναν ναζιστικούς χαιρετισμούς στους δρόμους του Σάλτσμπουργκ. Κατά την έρευνα στα σπίτια τους, η αστυνομία βρήκε υλικό που εξυμνούσε την Ustasa και τον ναζισμό. Μάλιστα, οι Κροάτες οπαδοί εμφάνισαν άλλη μια σημαία με σβάστικα στις κερκίδες σε έναν ευρωπαϊκό προκριματικό αγώνα με τη Γεωργία στο Σπλιτ τον Ιούνιο του 2011.