Από το πέναλτι του Πανένκα, στο... θαύμα της Ελλάδας: Η ιστορία του Euro

Η 17η διοργάνωση του Euro είναι προ των πυλών, σε μία διοργάνωση η οποία με το πέρασμα των χρόνων έχει αλλάξει αρκετά και τη Γερμανία με την Ισπανία να είναι οι χώρες που το έχουν κατακτήσει τις περισσότερες φορές.

Η αντίστροφη μέτρηση του Euro 2024 έχει ξεκινήσει και στη Γερμανία ετοιμάζονται για ακόμα μία γιορτή του Ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Από το 1960 που μας συστήθηκε το Euro μέχρι φέτος, έχουν περάσει 18 διοργανώσεις και μέσα σε όλο αυτό το διάστημα έχει αλλάξει αρκετά. Η Ισπανία και η Γερμανία μάλιστα είναι οι δύο ομάδες με τις περισσότερες κατακτήσεις, τρεις στον αριθμό.

Από το 1960 μέχρι το 1980 οι ομάδες που λάμβαναν μέρος στο Euro ήταν τέσσερις και μέχρι το 1996 ήταν οκτώ. Το Euro στην Αγγλία εκείνη τη χρονιά ήταν το πρώτο που οι ομάδες έγιναν 16, ενώ στη Γαλλία το 2016 οι ομάδες έγιναν 24. Το 2016 μάλιστα η εκδοχή του Euro άλλαξε αρκετά μιας και στη διοργάνωση εμφανίστηκε για πρώτη φορά η φάση των «16» και εκτός από τους δύο πρώτους του κάθε ομίλου, έπαιρναν την πρόκριση και οι τέσσερις καλύτεροι τρίτοι.

Η αρχή της γιορτής του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου

Το 1960 το Euro μας συστήθηκε για πρώτη φορά, αλλά δεν είχε καμία σχέση με την τωρινή εκδοχή της διοργάνωσης. Η τελική φάση έγινε στη Γαλλία και το τουρνουά είχε μόλις τέσσερις ομάδες στην τελική του φάση. Η οικοδέσποινα Γαλλία έπαιξε με την τότε Γιουγκοσλαβία στον ημιτελικό και η Σοβιετική Ένωση με τον Τσεχοσλοβακία. Στον τελικό η Σοβιετική Ένωση είχε επικρατήσει με 2-1 της Γιουγκοσλαβίας και κατέκτησε το πρώτο της ευρωπαϊκό και το μοναδικό μέχρι σήμερα (ως Ρωσία).

Το 1964 ήρθε η σειρά της Ισπανίας να... γευτεί τη χαρά του πρωταθλητή Ευρώπης μέσα στην έδρα της. Στον τελικό η «Φούρια Ρόχας» νίκησε με 2-1 την Ουγγαρία και στον τελικό επικράτησε με το ίδιο σκορ της Σοβιετικής Ένωσης. Μαρσελίνο Μαρτίνεζ και Περέντα ήταν οι σκόρερ των Ισπανών. Η Ιταλία τέσσερα χρόνια μετά ήταν εκείνη που κατέκτησε για πρώτη φορά την κούπα στη Ρώμη, νικώντας σε διπλό τελικό τη Γιουγκοσλαβία 2-0.

Στο πρώτο παιχνίδι ο αγώνας είχε έρθει ισόπαλος 1-1 και το παιχνίδι οδηγήθηκε σε επαναληπτικό, εκεί όπου τα γκολ των Αναστάζι και Ρίβα έδωσαν στη «Σκουάντρα Ατζούρα» το ευρωπαϊκό. Το 1972 η τότε Δυτική Γερμανία του Γκερντ Μίλερ, του Φραντζ Μπεκενμπάουερ και της παρέας τους σήκωσαν το πρώτο Euro στην ιστορία της.

Στα γήπεδα του Βελγίου λοιπόν, η Δυτική Γερμανία θριάμβευσε στον τελικό νικώντας με 3-0 της Σοβιετικής Ένωσης με τον Γκερντ Μίλερ να σκοράρει δις και τον Βίμερ να πετυχαίνει ένα γκολ.

Το Euro του Πανένκα

Το 1976 στη Γιουγκοσλαβία ήταν το τελευταίο Euro, το οποίο είχε τέσσερις ομάδες. Ήταν μάλιστα και ένα τουρνουά, το οποίο έμελλε να μείνει στην ιστορία. Στον τελικό η Τσεχοσλοβακία με τη Δυτική Γερμανία ήρθαν ισόπαλες 2-2 στην κανονική διάρκεια και το παιχνίδι οδηγήθηκε στη διαδικασία των πέναλτι.

Εκεί ο Αντονίν Πανένκα ανέλαβε την τελευταία εκτέλεση και το έκανε με έναν... τρομερό τρόπο ο οποίος τελικά πήρε το όνομά του. Η συγκεκριμένη εκτέλεση πέναλτι ονομάστηκε "Πανένκα" από τον Τσεχοσλοβάκο παλαίμαχο ποδοσφαιριστή.

Το πρώτο Euro της Εθνικής

Το 1980 στα γήπεδα της Ιταλίας το Euro έγινε για πρώτη φορά με τη μορφή ομίλων, καθώς οι ομάδες είχαν αυξηθεί από τέσσερις σε οκτώ. Μάλιστα εκείνη τη χρονιά ήταν και η πρώτη φορά που η Εθνική Ελλάδος έπαιξε σε μεγάλη διοργάνωση. Ωστόσο η Εθνική τότε πήρε μόλις έναν βαθμό σε όμιλο με Ολλανδία, Τσεχοσλοβακία και Δυτική Γερμανία. Το μοναδικό γκολ της Ελλάδας το είχε βάλει ο Νίκος Αναστόπουλος στην ήττα με 1-3 από την Τσεχοσλοβακία. Σ

Στον τελικό η Δυτική Γερμανία επικράτησε του Βελγίου με 2-1 και κατέκτησε το δεύτερο ευρωπαϊκό στην ιστορία της.

Το... πάρτι του Πλατινί που οδήγησε στην κατάκτηση της Γαλλίας

Το 1984 στα γήπεδα της Γαλλίας ο Μισέλ Πλατινί έκανε... πάρτι σκοράροντας εννέα γκολ, αριθμός ρεκόρ για μια διοργάνωση. Στον τελικό ο Πλατινί σκόραρε το πρώτο γκολ στη νίκη της Γαλλίας με 2-0 κόντρα στην Ισπανία και κατέκτησε την πρώτη της κούπα.

Η γκολάρα του Φαν Μπάστεν που έδωσε στην Ολλανδία την κούπα

Το 1988 η Ολλανδία με μεγάλο πρωταγωνιστή τον Μαρκ Φαν Μπάστεν θα κατακτήσει το πρώτο της Euro. Στον τελικό οι «οράνιε» έπαιξαν με τη Σοβιετική Ένωση κερδίζοντάς την με 2-0, με τους Γκούλιτ και Φαν Μπάστεν να σκοράρουν. Το τέρμα του Φαν Μπάστεν στον τελικό μάλιστα θεωρείται ίσως το καλύτερο όλων των εποχών.

Το... πρώτο θαύμα στο Euro

Η Δανία το 1992 κατάφερε να... σπάσει όλα τα προγνωστικά και να κατακτήσει το Euro στα γήπεδα της Σουηδίας. Μάλιστα στην αρχή δεν ήταν να συμμετάσχουν, αλλά με το ξέσπασμα του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία έφερε την ένταξη της ομάδας στη διοργάνωση.

Εκεί οι παίκτες του Μόλερ Νίλσεν με πρωταγωνιστές τα αδέρφια Λάουντρουπ νίκησαν με 2-0 τη Γερμανία και κατέκτησαν την κούπα.

Το τρίτο της Γερμανίας

Στην Αγγλία το 1996 η Γερμανία έγινε η πρώτη ομάδα που έφτασε τα τρία Euro. Στον τελικό η «Νάσιοναλ Μάνσαφτ» νίκησε με 2-1 την Τσεχία και έφτασαν για τρίτη φορά στην κορυφή της Ευρώπης. Σε αυτή τη διοργάνωση μάλιστα οι ομάδες αυξήθηκαν ξανά από οκτώ σε 16.

Η Γαλλία κατέκτησε το Euro με το... χρυσό γκολ του Τρεζεγκέ

Η Γαλλία μετά την κατάκτηση του Μουντιάλ το 1998 δεν αρκέστηκαν εκεί και δύο χρόνια μετά σειρά πήρε το ευρωπαϊκό. Στο Ρότερνταμ Γαλλία και Ιταλία βρέθηκαν στον τελικό και χάρη στο γκολ του Τρεζεγκέ στο 103' η πρώτη πήρε την κούπα. Μάλιστα το γκολ του παλαίμαχου επιθετικού της Γιουβέντους ήταν... χρυσό μιας και ο κανονισμός έλεγε ότι στην παράταση η πρώτη ομάδα που θα έβαζε γκολ, το παιχνίδι τελείωνε.

Το «έπος» της Ελλάδας στα γήπεδα της Πορτογαλίας

Το 2004 στα γήπεδα της Πορτογαλίας η Ελλάδα του Ότο Ρεχάγκελ έμελλε να τρελάνει όλη την Ευρώπη. Η «γαλανόλευκη» στην πρεμιέρα κέρδισαν την οικοδέσποινα Πορτογαλία με 2-1 και τερμάτισε δεύτερη σε όμιλο με Ρωσία και Ισπανία. Στα προημιτελικά η Παγκόσμια και Πρωταθλήτρια Ευρώπης Γαλλία έπεσε... θύμα του Άγγελου Χαριστέα, ο οποίος με μια καρφωτή κεφαλιά έβαλε το νικητήριο γκολ. Την ασίστ του γκολ την έβγαλε ο Ζαγοράκης, ο οποίος... ξεφτίλισε τον Λιζαραζού.

Στους «4» η Ελλάδα απέκλεισε ίσως το φαβορί του τουρνουά, Τσεχία νικώντας τη με 1-0. Το «ασημένιο» γκολ του έβαλε ο Τραϊανός Δέλλας, ο οποίος στην τελευταία φάση του πρώτου μέρους της παράτασης έστειλε την Ελλάδα στον τελικό. Εκεί που αντίπαλός της ήταν και πάλι η Πορτογαλία, την οποία νίκησε ξανά με 1-0. Ο Άγγελος Χαριστέας μετά από κόρνερ του Μπασινά στο 57ο λεπτό έδωσε την κούπα στην ομάδα του Ότο Ρεχάγκελ και έστειλε εκατομμύρια Έλληνες στα ουράνια.

Η κυριαρχία των Ισπανών

Το 2008 και το 2012 η Ισπανία κατέκτησε δύο σερί ευρωπαϊκά σε μια οκταετία που έκανε... κουμάντο στην Ευρώπη. Το 2008 στον τελικό νίκησε με 1-0 τη Γερμανία χάρη στο γκολ του Φερνάντο Τόρες και τέσσερα χρόνια μετά έκανε... πάρτι κόντρα στην Ιταλία επικρατώντας με 4-0. Το εντυπωσιακό είναι ότι ανάμεσα, το 2010, είχε κατακτήσει και το Μουντιάλ στα γήπεδα της Νοτίου Αφρικής.

Η εξιλέωση του Κριστιάνο Ρονάλντο

Το 2016 η Πορτογαλία του Κριστιάνο Ρονάλντο από θύμα έγινε θύτης. Στο Παρίσι η οικοδέσποινα Γαλλία αντιμετώπιζε την Πορτογαλία στον τελικό και όλα έδειχναν ότι έστω και στη λεπτομέρεια θα έπαιρνε την κούπα. Έφτασε μάλιστα αρκετά κοντά στη νίκη, αλλά το πλασέ του Ζινιάκ στο 90ο λεπτό κατέληξε στο δοκάρι. Στην παράταση όμως ο απροσδόκητος ήρωας Έντερ με ένα γκολ στο 109ο λεπτό έδωσε την κούπα στην ομάδα του Φερνάντο Σάντος.

Το Euro του Covid

Σε ένα Euro που πήρε αναβολή λόγω του Covid (από το 2020 έγινε το 2021), η Ιταλία σήκωσε τη δεύτερή της κούπα. Το τουρνουά μάλιστα έγινε σε έντεκα πόλεις, αφού ήταν το επετειακό μιας και το Euro έκλεινε 60 χρόνια ύπαρξης. Στον τελικό η «Σκουάντρα Ατζούρα» νίκησε στη διαδικασία των πέναλτι με 3-2 την Αγγλία (1-1 κ.δ.) και έσβησε τα όνειρα των Άγγλων για κούπα.

Η «χρυσή» βίβλος του Euro

• Γερμανία 3
• Ισπανία 3
• Ιταλία 2
• Γαλλία 2
• Ολλανδία 1
• Δανία 1
• Ελλάδα 1
• Πορτογαλία 1
• Σοβιετική Ένωση 1
• Τσεχοσλοβακία 1