Η πολυπρόσωπη ΑΕΚ του Αλμέιδα κόντρα στον προσωποκεντρικό Ολυμπιακό του Μίτσελ

Πώς προκύπτει μέσα από την ίδια «μήτρα» δεδομένων η αντιφατική ανωτερότητα της ΑΕΚ συνολικά και του Ολυμπιακού ατομικά και το χέρι των Αλμέιδα - Μίτσελ που θα ρυθμίσει τις μεταβλητές στον πρώτο ημιτελικό Κυπέλλου της «OPAP Arena.

ΑΕΚ και Ολυμπιακός είναι το «δυνατό» ζευγάρι της ημιτελικής φάσης του Κυπέλλου Ελλάδας. Η Λαμία είναι η έκπληξη του θεσμού, ο ΠΑΟΚ o... συνήθης ύποπτος τα τελευταία χρόνια και ο ένας φιναλίστ της διοργάνωσης είναι -μάλλον- ήδη γνωστός. Στην «OPAP Arena» και το «Γεώργιος Καραϊσκάκης» θα παιχτεί το δεύτερο μέρος του... δράματος, σε μια σύγκρουση που στέλνει ανάμεικτα σινιάλα.

Θα έλεγε κανείς πως με βάση τη συνολική εικόνα της σεζόν αλλά και το 0-0 στο Φάληρο τον περασμένο Νοέμβρη, η ΑΕΚ είναι αυτή που έχει ένα θεωρητικό προβάδισμα. Αυτό άλλωστε αποτυπώνεται και στις στοιχηματικές πλατφόρμες βάσει αποδόσεων. Με γυμνό μάτι, είναι μια γενική διαπίστωση πως η ομάδα του Αλμέιδα πείθει περισσότερο στο γήπεδο με τη συνέπεια και την συμπεριφορά της.

Το «πρόβλημα» που θα προσπαθήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε αφορά το γεγονός πως οι αριθμοί δεν συμφωνούν ακριβώς. Τουλάχιστον στο όποιο χάντικαπ μοιάζουν να έχουν οι Πειραιώτες απέναντι στην Ένωση. Και δεν μιλάμε για αυθαίρετο συμπέρασμα αλλά για τις μετρήσεις με την μεθοδολογία του ελβετικού παρατηρητηρίου ποδοσφαίρου, του περίφημου CIES.

Πάμε να ρίξουμε μια ματιά λοιπόν σε βασικές στατιστικές κατηγορίες, με τα νούμερα να προκύπτουν από τη συνεργασία του CIES με την InStat.

⚽ Shots on Target (Σουτ στον στόχο): AEK 6.7 (ppm 2.3) - Ολυμπιακός 5.3 (ppm 2.1)
⚽ Passes in opponent third (πάσες στο τρίτο μισό του γηπέδου προς την επίθεση): ΑΕΚ 196.9 - Ολυμπιακός 187.7
⚽ Ball Possession (Κατοχή μπάλα): ΑΕΚ 61.6% - Ολυμπιακός 57.1%
⚽ Accurate passes (ακριβείς μεταβιβάσεις): Ολυμπιακός 87.6% - ΑΕΚ 84.8%
⚽ Shots on Target conceded (Σουτ στον στόχο που δέχονται): ΑΕΚ 1.8 - Ολυμπιακός 1.9
⚽ Accurate passes conceded in the own third (ακριβείς πάσες που δέχονται στο τρίτο μισό του γηπέδου): ΑΕΚ 88.6 - Ολυμπιακός 97.6

Στην σύγκριση αυτή, η ΑΕΚ πραγματοποιεί σχεδόν 1,5 παραπάνω τελική ανά ματς και 9,2 περισσότερες πάσες στο τρίτο μισό του γηπέδου προς την επίθεση. Κάνει κατοχή μπάλας στο +4,5% από τον Ολυμπιακό, που με τη σειρά του υπερέχει κατά 2,8% στις ακριβείς μεταβιβάσεις. Τα σουτ στον στόχο που δέχονται οι δύο ομάδες έχουν απόκλιση 0.1% υπέρ της ΑΕΚ, ενώ οι Πειραιώτες δέχονται ακριβώς 9 πάσες περισσότερες στο τρίτο μισό του γηπέδου όταν αμύνονται.

Βλέπουμε λοιπόν πως σύμφωνα με την μεθοδολογία του CIES σε συνεργασία με την InStat, η ΑΕΚ έχει προβάδισμα -έστω και μικρό- στις περισσότερες από τις βασικές κατηγορίες στατιστικής, που δίνουν και μια πιο συγκεκριμένη εικόνα για τη συνήθη συμπεριφορά των ομάδων στο χορτάρι. Μέχρι εδώ καλά, ωστόσο βάζοντας στην εξίσωση το Impact Score (προφανώς από την ίδια «μήτρα», τη συνεργασία CIES - InStat) των παικτών μεμονωμένα, γεννάται μια εύλογη απορία.

Γιατί; Διότι εδώ το προβάδισμα της ΑΕΚ στο σύνολο, δίνει τη σκυτάλη στο προβάδισμα του Ολυμπιακού ατομικά. Σε πρώτο χρόνο, είναι μεγάλη η διαφορά στη συγκεκριμένη μεθοδολογία μέτρησης κάτω από τα γκολπόστ. Στο 58,2 το Impact Score του Αθανασιάδη, στο 72,3 αυτό του Πασχαλάκη. Ωστόσο στον πρώτο ημιτελικό πάμε για Στάνκοβις - Τζολάκη και εκεί η κατάσταση είναι πιο ισορροπημένη με 58,1 και 57,2 αντίστοιχα. Πάμε να δούμε τι συμβαίνει μετά ανά θέση (σε άμυνα, κέντρο επίθεση) μεταξύ των παικτών των δύο ομάδων σε ατομικό επίπεδο.

AEK - στόπερ (Impact Score)	Ολυμπιακός - στόπερ (Impact Score)
Βίντα 69,6	Σισέ 76,2
Τζαβέλλας 67,5	Παπασταθόπουλος 71,9
Μουκουντί 67,4	Ρέτσος 63,1
Μήτογλου 64,1	Ντόη 60,4

AEK - αριστεροί μπακ (Impact Score)	Ολυμπιακός - αριστεροί μπακ (Impact Score)
Χατζισαφί 72,7	Ρέαμπτσιουκ 79,1
Μοχαμάντι 63,0	Μαρσέλο 75,2
	Ραμόν 66,8

AEK - δεξιοί μπακ (Impact Score)	Ολυμπιακός - δεξιοί μπακ (Impact Score)
Ρότα 69,0	Ροντινέι 81,9
Σιντιμπέ 61,5	Βρουσάι 67,6
	Ανδρούτσος 61,8

AEK - κεντρικοί μέσοι (Impact Score)	Ολυμπιακός - κεντρικοί μέσοι (Impact Score)
Μάνταλος 70,5	Εμβιλά 80,3
Πινέδα 69,0	Χουάνγκ 77,1
Σιμάνσκι 68,9	Σαμασέκου 69,5
Γιόνσον 59,4

AEK - μεσοεπιθετικοί (Impact Score)	Ολυμπιακός - μεσοεπιθετικοί (Impact Score)
Τσούμπερ 71,0	Μπιελ 80,0
Γκατσίνοβιτς 67,7	Μασούρας 77,8
Άμραμπατ 67,4	Γκάρι 71,7
Φερνάντες 62,9	Χάμες 70,4
Ελίασον 58,9	Βαλμπουενά 66,4
	Φορτούνης 63,9

AEK - επιθετικοί (Impact Score)	Ολυμπιακός - επιθετικοί (Impact Score)
Λιβάι 71,4	Ελ Αραμπί 74,9
Αραούχο 70,7	Μπακαμπού 69,0
Φαν Βερτ 61,5

Εδώ λοιπόν συμβαίνει το εξής παράδοξο. Ενώ η ΑΕΚ συνολικά λειτουργεί καλύτερα από τον Ολυμπιακό, όταν η σύγκριση πάει σε πρόσωπα θέση προς θέση, οι Πειραιώτες έχουν το πάνω χέρι. Εξόφθαλμη είναι η διαφορά στο Impact Score στη θέση του δεξιού του μπακ, των κεντρικών μέσων (αν και εκεί ο Αλμέιδα συνηθίζει να «μιξάρει» τους ρόλους) και των μεσοεπιθετικών. 

Θα μπορούσε κανείς να συμπεράνει πως από τη στιγμή που και στις δύο μετρήσεις η μεθοδολογία είναι ίδια, πρόκειται για κάποιου είδους μαθηματική ανωμαλία. Όμως αυτή η αντίθεση μάλλον έχει την εξήγηση της και έχει να κάνει εν πολλοίς με την προπονητική φιλοσοφία των Αλμέιδα - Μίτσελ. 

Ο Αργεντίνος θέλει οι παίκτες του να κινούνται στο γήπεδο ακριβώς όπως απαιτεί ο ρόλος τους. Να μην παρεκκλίνουν από αυτό που ορίζει ο κάθε κρίκος της αλυσίδας, καθώς έτσι επιτυγχάνεται η αρμονική λειτουργία του συνόλου. Ό,τι κάνει ένας παίκτης στο γήπεδο αυτομάτως επηρεάζει, θετικά ή αρνητικά, τον ρόλο του συμπαίκτη του. 

Η τάση του Αλμέιδα να παίρνει πράγματα από το σύνολο των παικτών του με καταμερισμό, αποτυπώνεται και σε απόλυτα νούμερα. Ο Λιβάι έχει 10 γκολ, ο Πινέδα 7, οι Γκατσίνοβιτς - Αραούχο - Άμραμπατ από 5, ο Φαν Βερτ 3 γκολ. Το ίδιο συμβαίνει και στη δημιουργία. Με 8 ασίστ ο Αραούχο, 5 ο Ελίασον, από 4 οι Μάνταλος  - Γκατσίνοβιτς - Άμραμπατ, 3 ο Λιβάι, 2 ο Πινέδα.

Ο Μίτσελ προσεγγίζει διαφορετικά την κατάσταση. Τουλάχιστον κατά το ήμισυ. Ο Ισπανός τεχνικός θέλει με τη σειρά του να υπάρχει απόλυτη συνέπεια ρόλων και τακτικής μεσοαμυντικά, όμως σε θέματα δημιουργίας και επιθετικότητας, δίνει μεγάλη ελευθερία κινήσεων στους παίκτες του. Η φιλοσοφία του Μίτσελ θέλει τους παίκτες με ποιότητα, προσωπικότητα και οξυδέρκεια «αμολητούς» στο χορτάρι. Δεν του αρέσει να τους βάζει σε καλούπια, παρά να τους προσφέρει το πεδίο δράσης που οι ίδιοι θεωρούν καλύτερο ανάλογα την περίσταση.

Εν ολίγοις, ο Μίτσελ δεν πάει σε κατά γράμμα εκτέλεση επιθέσεων αλλά τείνει να εμπιστεύεται σε υπερθετικό βαθμό το ένστικτο των παικτών που διαθέτουν ποιότητα. Συχνά γίνεται ορατό στο χορτάρι πως δεν υπάρχει playbook από τη μέση και μπροστά και οι ατομικές εμπνεύσεις είναι αυτές που κυριαρχούν. Μοιραία, ανεβαίνει και το Impact Score, αφού ο Ολυμπιακός είναι προσωποκεντρικός. Ο Μπακαμπού έχει 9 γκολ σε μόλις 1068', ο Μπιελ 5 γκολ και 2 ασίστ, ο Ελ Αραμπί 4 γκολ και 3 ασίστ σε μόλις 708', ο Χάμες 3 γκολ και 4 ασίστ, ο Χουάνγκ 4 ασίστ. 

Έτσι λοιπόν, τα ερωτήματα που μένει να απαντηθούν στο ντέρμπι της «OPAP Arena» είνα τα εξής: Θα υπερισχύσει η μεθοδικότητα του συνόλου της ΑΕΚ ή οι ατομικές εμπνεύσεις των ποιοτικών παικτών του Ολυμπιακού; Πόσο θα επηρεάσει τα δεδομένα η απόφαση του Αλμέιδα να αφήσει εκτός τρεις βασικούς του και να πάει με τον Στάνκοβιτς στο τέρμα; Πόσο θα αλλάξει την εικόνα των Πειραιωτών πιθανή απουσία των Χάμες - Χουάνγκ και η επιλογή του Μίτσελ με Τζολάκη; 

Γιατί όσο και να προσπαθεί κάποιος να αποκωδικοποιήσει την αλήθεια των αριθμών, στο τέλος το ανθρώπινο χέρι είναι αυτό που ρυθμίζει τις μεταβλητές. Εν προκειμένω, το χέρι των Αλμέιδα και Μίτσελ...

*To impact score κάθε παίκτη υπολογίζεται από το μέσο επίπεδο αγώνα στον οποίο συμμετείχαν οι παίκτες σύμφωνα με τη μέθοδο του κεφαλαίου εμπειρίας, τον αριθμό των επίσημων λεπτών παιχνιδιού που έπαιξαν τις τελευταίες 365 ημέρες και την απόδοσή τους στον αγωνιστικό χώρο (στοιχεία InStat), σε σύγκριση με τους συμπαίκτες αλλά και τους αντιπάλους τους. Όπως και σε σχέση με παίκτες με το ίδιο τεχνικό προφίλ, χρησιμοποιώντας την προσέγγιση βάσει ρόλων που αναπτύχθηκε από την ερευνητική ομάδα του CIES. Το προφίλ του παίκτη δημιουργείται χρησιμοποιώντας έντεκα μεταβλητές παιχνιδιού: έξι επιθετικές (ασίστ, σέντρες, σουτ, πάσες που οδηγούν σε ευκαιρία, επιτυχημένες ντρίμπλες, υποδοχή της μπάλας) τέσσερις αμυντικές (εναέριες μονομαχίες, κερδισμένες μονομαχίες στο χορτάρι, κλεψίματα, αναχαιτίσεις) και τις πάσες (ολοκληρωμένες πάσες). Οι ενέργειες που επιλέγονται έχουν το πλεονέκτημα ότι εκτελούνται συχνά κατά τη διάρκεια των αγώνων, με καλή κατανομή μεταξύ των παικτών, η οποία εγγυάται ένα πιο ισχυρό προφίλ. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο όταν ληφθή υπόψη ένας επαρκής αριθμός λεπτών αγώνα - όπως γίνεται στη συγκεκριμένη μελέτη. Για όλες τις μεταβλητές που ελήφθησαν υπόψη, έχει υπολογιστεί η διαφορά μεταξύ των επιδόσεων των παικτών και του μέσου όρου που μετράται στο επίπεδο της ομάδας τους. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει την απομόνωση στους αγωνιστικούς ρόλους που εκπληρώνουν οι ποδοσφαιριστές στους συλλόγους τους. Αυτοί οι ρόλοι δεν συνδέονται μόνο με τη θέση που καταλαμβάνουν στο γήπεδο, αλλά και με τα προσωπικά χαρακτηριστικά των παικτών. Εφόσον οι επιλεγμένες τεχνικές δεν κατανέμονται με ξεκάθαρο τρόπο μεταξύ των παικτών μιας ομάδας, μερικοί είναι πιο συγκεκριμένοι από άλλους, οι διαφορές από τον μέσο όρο της ομάδας έχουν μετατραπεί σε τυπικές κανονικές κατανομές. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει την αποτύπωση χωρίς στατιστική προκατάληψη στις ενέργειες για τις οποίες οι παίκτες ξεχωρίζουν πραγματικά περισσότερο από τους συμπαίκτες τους. Η προσέγγισή αυτή καθιστά ιδιαίτερα δυνατή τη διάκριση μεταξύ των ρόλων που παίζουν οι ποδοσφαιριστές στον ίδιο αγωνιστικό χώρο μιας ομάδας.